Deutsch
English
Berggidsen
VEILIG bergwandelen
Tips en aanwijzingen voor je veiligheid in het gebergte
Veiligheid komt altijd op de eerste plaats. Het is van groot belang dat je een paar belangrijke basisprincipes en regels naleeft. Ook een goede voorbereiding van je tocht en een adequate uitrusting zijn cruciaal.
Wandelen is een aangename, gezonde sport die je gemakkelijk samen met vrienden of familie in de natuur kunt doen. Wil je je tocht zo prettig en veilig mogelijk laten verlopen? Volg dan de aanbevelingen van de alpine verenigingen.
10 aanbevelingen voor je wandel-/bergtocht
1. Gezond in de bergen
Bergwandelen is een uithoudingssport die hart en bloedsomloop beïnvloedt. Een goede gezondheid en realistische zelfinschatting zijn vereist. Vermijd tijdnood en kies een tempo dat iedereen in de groep aankan.
Zo kan je je risico op hartfalen verminderen:
- Blijf in conditie door regelmatig te sporten (thuis).
- Vermijd zeker op de eerste dag ongewone en te lange belasting.
- Start langzaam en vermijd extreme inspanning (walk & talk-methode).
- Bij warm, zwoel zomerweer kies je beter voor een schaduwrijke, frisse wandeling.
- Gebrek aan vocht en suiker vermijd je door regelmatig te eten en te drinken.
- Bij griep of verkoudheid blijf je het best thuis.
- Ademnood, hartkloppingen, misselijkheid of andere signalen moet je ernstig nemen. Onderbreek de wandeling of de training. Verwittig indien nodig de hulpdiensten.
- Raadpleeg bij problemen met bloedsomloop, luchtwegen en/of stofwisseling voor het begin van een trainingsprogramma een sportarts.
2. Zorgvuldige planning
Wandelkaarten, gidsen, internet en experts geven meer info over lengte, hoogteverschil, moeilijkheidsgraad en actuele omstandigheden van de wandeling. Stem je tocht steeds op de groep af. Houd het weerbericht in de gaten. Regen, wind en kou verhogen immers het risico op ongevallen.
Bergwandelen is inspannend en veeleisend. Een zorgvuldige voorbereiding is dan ook onontbeerlijk en voorkomt dat je voor onaangename verrassingen komt te staan. De volgende checklist helpt je om de nodige informatie te verzamelen:
| Tocht | Actuele omstandigheden | Uitrusting | Weer | Groep |
| Ben je goed op de hoogte van moeilijkheidsgraad, afstand en hoogteverschil? | Moet je rekening houden met restsneeuwvelden? | Heb je passend schoeisel voor de wandeling? | Is de wandeling aangepast aan het weerbericht? | Ken je alle deelnemers in je groep? |
| Is het een probleem als je last hebt van hoogtevrees of een onvaste tred? | Weet je hoe de paden erbij liggen? | Zit er beschermende kleding voor kou, wind en regen in je rugzak? | Gaat het in de loop van de dag onweren? | Is iedereen van mijn groep voldoende gezond en fit voor de wandeling (inclusief de afdaling)? |
| Bestaan er uitwijkmogelijkheden of alternatieven? | Hoe laat vertrekt de laatste kabelbaan naar het dal? | Heb je een gsm en een EHBO-set mee voor noodgevallen? | Nadert er een koufront dat zelfs in de zomer voor sneeuwval in de bergen kan zorgen? | Heeft niemand last van hoogtevrees en is iedereen tredzeker? |
| Zijn er eet- en drinkgelegenheden onderweg of kan je onderweg ergens je waterfles bijvullen? | Bij meerdaagse wandelingen: heb je een bivakzak en hoofdlamp? | Is er kans op neerslag, wat het risico op uitglijden vergroot? | Zijn er kinderen bij? | |
| Verzekering afgesloten die ongevals- en bergingskosten dekt? App voor noodgevallen van de Bergrettung Tirol op je smartphone geïnstalleerd en getest? | Vereist extreme hitte een schaduwrijke route? | Heb je aan personen die niet met je meewandelen verteld welke tocht je gaat doen? | ||
| Tijdsplanning! Vertrek op tijd. In volle zomer stijgt de kans op onweer meestal sterk vanaf de middag. In de herfst begint het vroeg te schemeren. |
3. Volledige uitrusting
Pas je uitrusting aan en houd het gewicht van je rugzak zo laag mogelijk. Voorzie steeds bescherming tegen regen, kou en zon, een EHBO-set en gsm (Europees noodnummer 112). Neem ook altijd een kaart, apps of gps mee, zodat je je goed kunt oriënteren.
Checklist
- Rugzak: volume ca. 25 liter
- Wandelschoenen: zie tips bij punt 4
- Wandelstokken: indien juist ingesteld helpen stokken om de gewrichten te ontlasten en het evenwicht te ondersteunen. Dit gaat wel ten koste van ons natuurlijke evenwichts- en coördinatievermogen. Let er bij telescopische wandelstokken op dat je ze goed vergrendelt.
- Kleding: outdoorkleding en reservekleding die aangepast is aan de weersomstandigheden
- Zonnebescherming: goede zonnebril, zonnecrème (beschermingsfactor ≥30), lippenbalsem, hoofddeksel
- Bescherming tegen de regen: regenjas/poncho, opvouwbare paraplu, rugzakhoes
- Bescherming tegen de kou: isolatiejas, muts, handschoenen
- Drank en voedsel: voldoende drinken, vrucht-/mueslirepen, studentenhaver of gewoon iets lekkers…
- EHBO-set incl. aluminium reddingsdeken & bivakzak (hoofdlamp)
- Gsm: let erop dat je batterij voldoende opgeladen is voor noodgevallen, neem eventueel een powerbank mee.
- Kaarten: wandelkaart schaal 1:25.000 of 1:50.000 (toeristische panoramakaarten zijn niet precies genoeg), beschrijving van de tocht en informatiemateriaal
- Documenten: identiteitskaart, verzekeringskaart, contant geld
Nodig voor meerdaagse wandelingen:
» huttenslaapzak (eventueel pantoffels)
» toiletspullen & handdoek
» persoonlijke medicatie
» oplader voor gsm
4. Passend schoeisel
Stevige wandelschoenen beschermen en ontlasten de voeten. Ze verbeteren ook de tredzekerheid. Let erop dat de schoenen goed passen en dat ze slipbestendig, waterdicht en zo licht mogelijk zijn.
De juiste schoenen bieden extra veiligheid en dragen bij tot je wandelplezier. Het aanbod aan wandelschoenen is uitgebreid. Neem je tijd om die schoenen te kiezen die voor jou het meest geschikt zijn:
- Voor boswegen en gemakkelijke wandelpaden volstaan stevige sportschoenen met profielzool.
- Voor bergpaden zijn wandelschoenen tot boven de enkel met een goede profielzool noodzakelijk.
- Voor moeilijke bergpaden, met ook restsneeuwvelden of puinhellingen, is een starre profielzool aan te raden. Te zware, stijgijzervaste bergschoenen zijn geen goed idee. Bij bergwandelen komen de voordelen van deze schoenen onvoldoende van pas.
5. Tredzekerheid is de sleutel
© Georg Sojer
Vallen door uitglijden of struikelen is de voornaamste oorzaak van ongevallen. Wees je ervan bewust dat een te hoog tempo of vermoeidheid je tredzekerheid en concentratie sterk verminderen. Wees extra voorzichtig tijdens afdalingen! Door behoedzaam te wandelen vermijd je het loskomen van stenen.
Tips voor je tredzekerheid
- Op steile paden is het aan te raden bij het klimmen een langzaam en gelijkmatig tempo aan te houden. Kleine passen kosten minder kracht.
- Ongeveer twee derden van alle ongevallen bij het wandelen doen zich voor tijdens het afdalen. Dit komt door vermoeidheid en verminderde concentratie, coördinatie en reactiesnelheid. Bij steile afdalingen houden we de knieën licht gebogen, buigen het bovenlichaam naar voren en kantelen het bekken; het zwaartepunt van ons lichaam moet zich boven de steunvoet bevinden. Bij lange en vermoeiende afdalingen moet je pauzes inlassen.
- Tijdens passages met valgevaar moet je het tempo bewust verlagen.
Was ist im Notfall zu tun?
Notruf wählen
140 - Alpinnotruf (Bergrettung)
112 - Europäischer Notruf
133 - Polizei
144 - Rettung
6. Op gemarkeerde paden blijven
© Georg Sojer
Afwijken van de gemarkeerde paden kan je in ernstige (oriëntatie)problemen brengen. Het risico op valpartijen en op het loskomen van stenen wordt groter. Keer terug naar het laatste bekende punt als je het gemarkeerde pad verlaten hebt. Zeer gevaarlijk en al te vaak onderschat zijn steile restsneeuwvelden. Een kortere, maar niet-gemarkeerde weg nemen is altijd een slecht idee.
Niet zelden leiden deze paden naar onherbergzaam terrein. Het risico bestaat dat je verloren loopt en de nacht buiten moet doorbrengen. Uit de ongevallenstatistieken blijkt dat dit soort noodgevallen zich vaak in de herfstmaanden voordoet, als de dagen reeds korter zijn. De paden liggen er dan vaak glad bij, vooral aan de schaduwkant.
Opgelet voor restsneeuwvelden
Er bestaat acuut risico op uitglijden en vallen. Als de sneeuw door de zon zachter is geworden, kan je met je schoenen treden in de sneeuw schoppen. Spikes, snel en eenvoudig op je wandelschoenen te bevestigen, verminderen het risico op uitglijden. Let op: sneeuwvelden afdalen en horizontaal oversteken is moeilijker dan klimmen.
Uiteenlopende weersomstandigheden zorgen ervoor dat het terrein er elke dag anders bij ligt. Neem je verantwoordelijkheid en informeer jezelf altijd over het weer, zodat je een correcte inschatting van de haalbaarheid kunt maken.
7. Regelmatig pauzeren
Wie regelmatig pauzeert, recupereert beter en geniet meer van het landschap én het gezelschap. Eten en drinken zijn noodzakelijk om het prestatievermogen en de concentratie op peil te houden. Isotone dranken zijn ideale dorstlessers.
Wandelen is geen wedstrijd! Je probeert elkaar niet te overtroeven. Drukte en stress laat je achter je. Als je ongeveer elk uur een korte drinkpauze neemt, blijft je bloedsomloop optimaal werken. Je drankje kan je combineren met extra genieten van de natuur. Eet bij elke tweede pauze een mueslireep, zodat je prestaties niet lijden onder een tekort aan suikers. Ook bij het dalen is regelmatig pauzeren een must om te ontspannen en de focus te bewaren.
8. Verantwoordelijkheid voor kinderen
Houd er rekening mee dat afwisseling en spelend ontdekken voor kinderen vooropstaan. Bij gevaarlijke passages kan één volwassene slechts één kind helpen. Zware tochten die langdurige concentratie vereisen, zijn niet voor kinderen geschikt.
"Wij begeleiden onze kinderen in de bergen, niet omgekeerd." Verlies deze wijsheid nooit uit het oog, dan wacht een dag met mooie belevenissen. Het is belangrijk voldoende tijd in te lassen voor actieve pauzes en leuke ontdekkingen aan de rand van het pad. Kinderen vinden bospaden meestal vervelend! Zoek interessante bergtochten zonder hen te overbelasten en organiseer een wandeling die je zo nodig gemakkelijk kunt onderbreken. Een lekkere snack verhoogt de motivatie. Als kleine kinderen hun teddybeer mogen meenemen en in hun eigen rugzak(je) dragen, zijn ze fier. Zeer kleine kinderen moeten comfortabel zitten in een draagrugzak, genoeg te drinken krijgen en goed beschut zijn tegen wind, kou en zon.
9. Kleine groepen
Kleine groepen laten meer flexibiliteit toe dan grote groepen en je kan elkaar toch helpen als er problemen zijn. Informeer altijd enkele mensen die niet meewandelen over je bestemming, route en terugkeer. Trek je er graag alleen opuit? Dan moet je extra voorzichtig zijn, want zelfs kleine problemen kunnen tot ernstige noodgevallen leiden.
Een groepje van vier tot zes personen is ideaal. Ben je met meer dan acht personen onderweg, dan verloopt een bergtocht al gauw chaotisch en is het minder prettig wandelen. Blijf altijd goed samen, houd rekening met zwakke deelnemers en beëindig zo nodig de tocht vroegtijdig.
10. Respect voor natuur en milieu
© Georg Sojer
Laat geen afval achter en maak geen onnodig lawaai. Blijf op de paden. Laat wilde dieren en grazers met rust. Blijf van de planten en respecteer beschermde gebieden. Gebruik het openbaar vervoer of doe aan carpooling om het startpunt te bereiken.
» Respecteer beschermde gebieden en zones die afgesloten zijn om de fauna en flora te beschermen.
» Houd bij de observatie van dieren altijd veel afstand en volg dieren nooit.
» Betreed nooit bebossingsgebied en jong bos.
» Gedraag je rustig en roep niet.
Honden
Gebruik a.u.b. de hondenpoepzakjes en werp ze in de volgende vuilnisbak in het dal, zodat de weiden en de natuur niet vol hondendrollen liggen. Help om de wandelpaden net te houden.
Afval
De natuur is een schat om te koesteren. Houd de bergen schoon en laat geen afval achter. Ook als jij al lang weer thuis bent, ligt je afval nog op de berg.
Weidedieren - Samen veilig op de Oostenrijkse bergweiden
10 gedragsregels voor de juiste omgang met weidedieren
- Voorkom contact met weidedieren, voer de dieren niet en blijf op een veilige afstand.
- Blijf rustig en laat weidedieren niet schrikken.
- Moederdieren beschermen hun kalveren. Vermijd ontmoetingen tussen moederdieren en honden.
- Houd honden altijd onder controle en kort aangelijnd. Wanneer je denkt dat een weidedier gaat aanvallen, maak je de leiband onmiddellijk los.
- Verlaat wandelpaden op (berg)weiden niet.
- Als een weidedier zich op het pad bevindt, moet je er zo ver mogelijk omheen lopen.
- Als weidedieren op je afkomen, blijf dan rustig, keer de dieren niet de rug toe en wijk uit.
- Verlaat de weide zo snel mogelijk, als je bij de dieren de eerste tekenen van onrust opmerkt.
- Let op omheiningen! Als er een poort is, gebruik die dan. Sluit deze achter je en steek zonder dralen de weide over.
- Heb a.u.b. respect voor de mensen die hier werken, de natuur en de dieren!
Meer informatie
Classificatie Alpenpaden in Tirol
Moeilijkheidsgraad
| Paden | Kenmerken | Doelgroep | Vereisten |
| Wandelpaden | - Gemakkelijk - Breed, zonder noemenswaardige hellingen - In dal en vervolgens bos - Gevaarlijke punten zijn normaal beveiligd of duidelijk aangeduid - Gemarkeerd en bewegwijzerd | Wandelaars zonder alpine kennis | - Sportschoenen - Kleding/schoenen die aan het weer aangepast zijn |
| Rode bergpaden | - Middelzwaar - Vaak smal en steil - Af en toe luchtig (valgevaar) - Korte beveiligde passages of korte stukken waar je je handen moet gebruiken voor je evenwicht - Gemarkeerd en bewegwijzerd | Tredzekere, geoefende bergwandelaars | - Goede conditie - Ervaring in het gebergte om alpine gevaren te detecteren en correct te beoordelen - Berguitrusting - Goede weersomstandigheden |
| Zwarte bergpaden | - Moeilijk - Grotendeels smal en steil - Veel luchtige passages (valgevaar) - Langere beveiligde stukken of klimpassages - Gemarkeerd en bewegwijzerd | Tredzekere bergbeklimmers zonder hoogtevrees en met alpine ervaring | - Zeer goede conditie - Ervaring in het gebergte om alpine gevaren te detecteren en correct te beoordelen - Berguitrusting - Soms alpine beveiligingsuitrusting - Goede weersomstandigheden |
| Alpine routes | - Geen pad, eventueel stap- of klimsporen - Vrij, onbeveiligd alpine terrein en beklimmingen - Gletsjers - Gewoonlijk niet gemarkeerd of bewegwijzerd | Tredzekere bergbeklimmers zonder hoogtevrees en met hoogalpine ervaring | - Uitstekende conditie - Veel ervaring in het gebergte om alpine gevaren te detecteren, correct te beoordelen en te vermijden - Klim- resp. gletsjeruitrusting - Beveiligingsuitrusting en oriëntatiemiddelen - Goede weersomstandigheden |
The difference between mountain trails and hiking trails
Bergpaden in Tirol - indeling
© TVB Wilder Kaiser
Bewegwijzering
De wandelpaden worden in Tirol met gele pijlen en witte borden aangeduid.
Op de wegwijzers staan:
de moeilijkheidsgraad; de bestemming; logo's van themaroutes en pictogrammen; de staptijd; het routenummer
Op eenvoudige wegwijzers staan:
de moeilijkheidsgraad; de bestemming
Op de witte borden staan:
de geografische aanduiding van de plek; hoogte in meter; gps-coördinaten; nummer van de reddingsdienst in de bergen
Berekening van de staptijd
Vuistregel voor de berekening van de staptijd (voor een middelgrote groep van 4 tot 6 personen):
ca. 300 hoogtemeters per uur klimmen
ca. 500 hoogtemeters per uur dalen
ca. 4 kilometer per uur voor een vlak traject
De staptijd wordt eerst voor de beklimmingen/afdalingen en het vlakke traject apart berekend. Halveer de kleinste waarde en tel bij de grootste waarde.
Voorbeeldberekening voor een beklimming: een middelzwaar bergpad verloopt over 1.200 hoogtemeters stijgen (= 4 uur stappen) en 8 kilometer vlak traject (= 2 uur stappen, dit is de kleinste waarde en wordt dus gehalveerd). Totale staptijd voor de beklimming = 4 uur + 1 uur = 5 uur.
Houd er a.u.b. rekening mee dat alle informatie over veiligheid op de berg uitsluitend aanbevelingen van de toeristische dienst van de Wilder Kaiser is. Alle gegevens zonder garantie, wijzigingen voorbehouden.